Çarpıcı Sarsıntı İnceleme Raporu ! Türk Toraks Derneği idare heyeti, Kahramanmaraş merkezli zelzeleler sonucunda büyük yıkım ve can kayıplarının yaşandığı bölgelerde yaptığı inceleme ve görüşmeler sonucunda rapor hazırladı.

Deprem İnceleme Raporu’nda, doktorların sarsıntının üzerinden bir ayı aşkın bir mühlet geçmesine karşın hala barınma sıkıntısıyla karşı karşıya kaldığına ve doktorların yaşadıkları afet nedeniyle ömür, çalışma şartlarının kıymetli ölçüde bozulduğu ve his durumlarının olumsuz istikamette etkilendiğine dikkat çekildi. Raporda,  “1 ay geçti sıhhat çalışanları yaşadıkları travma ve gerilim bozukluğu nedeniyle hâlâ konutlarında kalmaktan çekiniyor. Duvarlardaki izler, sıhhat çalışanlarını ve hastaları kaygılandırıyor” cümlelerine yer verildi. 

Hekimlerin Çalışma, Barınma Ve Hayat Şartları İncelendi

Türk Toraks Derneği Genel Lider Prof. Dr. Oya İtil, 2’inci Lider Yardımcısı Prof. Dr. Nurdan Köktürk ve Genel Sekreter Doç. Dr. Aslı Görek Dilektaşlı’ın bulunduğu heyet, 8-10 Mart tarihleri ortasında sarsıntı bölgesinde çalışan göğüs hastalıkları uzmanlarının çalışma ve ömür şartlarının kıymetlendirilmesi maksadıyla Hatay, Kahramanmaraş, Adana, Osmaniye ve Mersin vilayet ve ilçelerinde ziyaretlerde bulundu. Burada misyon yapan göğüs hastalıkları uzmanları ve hastane yöneticileri ile görüştü, tabiplerin çalışma, barınma ve ömür şartlarını kıymetlendirdi. 

Olağanüstü Doktor Şuuru ve Dayanışması 

Ziyaretlere ait açıklama yapan Türk Toraks Derneği Lideri Prof. Dr. Oya İtil, “Genel olarak meslektaşlarımızın yaşadıkları afet nedeniyle hayat ve çalışma şartlarının değerli ölçüde bozulduğu, duygu-durumlarının olumsuz tarafta etkilendiği, sürecin büyük ölçüde fevkalâde hekimlik şuuru ve büyük bir tabip dayanışması ile sürdürüldüğü izlendi” dedi. Prof. İtil, doktorların ve sıhhat çalışanlarının şartlarının yetersizliğine dikkat çekti. Sıhhat çalışanları ve tabiplerin şu anda en kıymetli sorununun barınma sorunu olduğunu belirten Prof. İtil “Depremin üzerinden bir ay geçmiş olmasına karşın sıhhat çalışanları yaşadıkları travma ve gerilim bozukluğu nedeniyle hâlâ konutlarında kalmaktan çekinmektedir. Kimi meslektaşlarımız inançlı ise hastane binalarında, kimileri araçlarında, kimileri hala bölgede hayli az sayıda bulunan konteyner kabinlerinde yahut çadırlarda konaklamaktadır. Bir kısmı ise izafî olarak daha inançlı bölgelere günübirlik geliş gidiş sağlamaktadır” dedi. Doktorların hala misyon yaptıkları hastane binalarına zahmetle girdiğini, ağır hasarlı olmayan binalarda da duvarlardaki hasar izlerinin, sıhhat çalışanlarında ve hastalarda derde yol açtığına dikkat çeken Prof. İtil, şöyle devam etti: “Bölgede devam eden inanılmaz şartlara ve meslektaşlarımızın yaşadığı zahmetlere karşın (yakınlarında kayıplar, aile bütünlüklerinin bozulması, barınma problemleri, sağlıklı besin ve pak suya erişimde zahmetler, yetersiz paklık ve banyo şartları gibi) elektif poliklinik hizmetlerinin kesintisiz olarak, nicel özellikler gözetilerek son hız sürdürülmesi, hatta yedek hasta randevularının süratle devam ettirilmesi beklenmektedir. Bu nedenle kendileri de birer depremzede olan doktorlar çalışma şartlarını daha insancıl ve anlayışlı bir sistemde sürdürmeye hemen muhtaçlık duymaktadırlar.”

Depremzedelerde Akciğer Travmaları Ağırlıkta

Türk Toraks Derneği 2.’İnci Lider Yardımcısı Prof. Dr. Nurdan Köktürk ise depremzedelerde görülen en önemli sıhhat problemlerini anlattı. Prof. Köktürk, akciğer travmaları başta olmak üzere pnömotoraks (akciğerde yırtılma meydana gelmesi sonucunda göğüs boşluğunda hava birikmesi), astım ve KOAH alevlenmeleri, pnömoni (zatürre), COVID- 19, KOAH ve astım tedavisinde kullanılan ilaçların temin edilememesi nedeniyle hastalıkların alevlenmesi üzere problemlerin yaşanabileceğini anlattı. Prof. Köktürk, depremzedelerin otomobilde konaklama ve uzun müddet hareketsiz kalma nedeniyle gelişen pulmoner tromboemboli (akciğer embolisi), travma ve amputasyon sonrası gelişen pulmoner tromboemboli, soğuk havaya maruziyet sonrasında gelişen alt teneffüs yolu enfeksiyonları, oksijen ve öbür yardımcı teneffüs aygıtlarını kullanan hastaların aygıtlarına erişiminde bölgelere nazaran değişen zahmetler de yaşandığını da söyledi. Prof. Köktürk “Yine çadırda kalan hastalarda ısınma nedeniyle soba kullanılmasına ikincil karbonmonoksit zehirlenmeleri ve KOAH alevlenmeleri görüldüğü kaydedilmiştir” dedi. 

 Deprem Bölgelerinde Gönüllülük Asıllı Görevlendirmeler Olmalı 

Genel Sekreter Doç. Dr. Aslı Görek Dilektaşlı ise zelzele bölgesine gönüllülük temel alınarak yeni doktor görevlendirilmeleri gerektiğini vurgulayarak “Gelecek tabipler için acilen korunaklı ve sağlıklı konaklama ve barınma şartlarının sağlanması ve bu düzenlemelerin zati ağır bir işleyiş ile uğraş eden başhekimlikler tarafından değil daha bütüncül bir yaklaşımla ele alınması gerekmektedir. Türk Toraks Derneği olarak inanılmaz şartlarda sıhhat hizmetinin sürdürülmesi için büyük özveriyle çalışan tüm meslektaşlarımıza ve sıhhat çalışanlarına yürekten teşekkürlerimizi iletiyor, zelzelelerde hayatını kaybeden meslektaşlarımızı minnetle anıyor, ömrünü yitiren insanlarımızın yakınlarına baş sıhhati ve yaralılara acil şifalar diliyoruz” dedi. 

Türk Toraks Derneği’nden Sıkıntılara Ait Tahlil Önerileri

• Sağlık çalışanları ve doktorların en önemli sorunu barınma meselesidir. 
• Depremin üzerinden bir ay geçmiş olmasına karşın devam eden artçı sarsıntılar ve sarsıntıların yarattığı korku nedeniyle doktorlar meskenlerinde kalamamaktadır. Bu nedenle, zelzelenin birinci anından beri hastanelerde harika şartlarda çalışan sıhhat çalışanlarına inançlı barınma şartlarının oluşturulması gerekmektedir. 
• Oluşturulan konteyner kentlerde ve konut alanlarında sıhhat çalışanları için kontenjan oluşturulması, her hastane için afet durumlarında kullanılmak üzere sahra lojmanlarının yapılması düşünülebilir. 
• Hekimlere inançlı hastaneler ve inançlı çalışma şartları sağlanmalıdır. 
• Depremler sırasında pek çok meslektaşımız ve sıhhat işçisi misyonları başında inançsız binalar nedeniyle ömürlerini kaybetmiştir. Sıhhat çalışanları inançsız ortamlarda çalışmaya devam etmektedir. 
• Tüm sıhhat kurum ve kuruluşlarının bu tarafıyla hızla güçlendirilmesi, inançsız binaların boşaltılarak inançlı hastanelere geçişin sağlanması gereklidir. Bu kurumlar ve çalışanları uzun yılların verdiği bilgi ve deneyim ile donanmış kurum ve takımlardır. Bu esnada eğitim, öğretim ve hizmet takımları ile öğrencilerin tüm hakları gözetilmeli, oluşabilecek her türlü mağduriyetin önüne geçilmelidir. 
• Öğrenciler için büsbütün konuk öğrenci kontenjanları yaratılmalıdır. 
• Ülkemizdeki tüm eğitim ve araştırma hastaneleri ve üniversite hastaneleri, afet ve gibisi durumlarda bir oburunu birinci etapta desteklemek için bir öbür kurumla eşleştirilmelidir.  
• Bölgede devam eden inanılmaz şartlara karşın elektif poliklinik hizmetlerinin son hız sürdürülmesi istenmektedir. Kendileri de birer depremzede olan tabiplerin çalışma şartlarının güzelleştirilmesine, ruhsal ve fizikî düzgünleşme için dinlendirilmelerine muhtaçlık vardır. 
• Yakınlarını kaybeden, fizikî ve ruhsal açıdan yıpranmış yakınlarının bakımından sorumlu olan, konutlarında kalamayan, sıhhatsiz şartlarda barınma ve hayat ihtiyaçlarını karşılamaya çalışan, tüm bu nedenlerle ziyadesiyle travmatize olmuş meslektaşlarımızın ve sıhhat çalışanlarının ağır iş tempolarına orta verme gereksinimi olduğu çok açıktır. 
• Kendileri de birer depremzede olan doktorların çalışma şartlarının güzelleştirilmesine muhtaçlık vardır. Bölgeye öncelikle gönüllülük temel alınarak doktor ve sıhhat çalışanlarının görevlendirilmesinin çok yararlı olabileceğini düşünüyoruz.
•  Araştırma vazifelileri ve asistanlar rotasyon tarzı ile dinlendirilmelidir. Zelzele bölgesinde çalışan doktorların özlük haklarında uygunlaştırma (kademe ilerleme, fiyat artışı vb.) sağlanmalıdır. 
• Boşaltılan hastaneler, açılan sahra hastaneleri için rotasyon ile tabip ve sıhhat işçisi görevlendirilmelidir. 
• Deprem bölgesinde asbest ölçümü ve hava kalitesi ölçümleri yapılmalıdır. 
• Konteynır ve çadır kentlerde yerinde sıhhat hizmeti ile tarama yapılmalıdır. 
• Bu bölgede paklık ve hijyen için kontrol yapılmalıdır. Gezici sıhhat hizmetleri verilmelidir. (BSHA – Bilim ve Sıhhat Haber Ajansı)